● आदिवासी सम्बन्धी बिभिन्न भाषामा सात पुस्तकको बिमोचन
० बौद्धिक चोरी गर्नेलाई कारबाही
काठमाडौ, असार ३० - आदिवासी जनजाति सम्बन्धी नेपाली र अंग्रेजीका सात पुस्तक सार्वजनिक गरिएको छ । आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानले बुधबार विभिन्न व्यक्तिबाट एकसाथ सार्वजनिक गरेको हो । ती पुस्तकमा लाक्पा शेर्पा लिखित 'नेपालका आदिवासी जनजाति आन्दोलनको ऐतिहासिक रुपरेखा'मा विश्व र दक्षिण एसिया तथा नेपालमा चलेका अधिकारवादी आन्दोलनबाट साङ्गोपाङ्ग चर्चा गरिएको छ ।त्यसैगरी विमोचित अन्य पुस्तकमा भोजविक्रम बुढामगरको 'आदिवासी मगरको राजनीतिक इतिहास', भक्त साम्पाङ राईको 'किराती साम्पाङ पहिचानमा लोकगीतको भूमिका', छिङचिप्पा भोटे लामा -ल्होमी)को 'ल्होमी-शिङसा नारीको परम्परागत नेतृत्व प्रणाली' तथा बागआयाग्यामी यालुङ्छाको चाम्लिङ भाषामा 'हँछामो त्यात्ति' छन् । त्यसैगरी अंग्रेजीमा लेखिएका ज्ञानुराजा महर्जनको 'नेवार इन्डिजनियस नलेज अफवाटर रिसोर्सेस मेनेजमेन्ट इन किर्तिपुर' (कीर्तिपुरका आदिवासी नेवार जातिमा पानीको स्रोत व्यवस्थापन) र तेजमान आङदेम्बेको 'सेभिङ इन्डेन्जर्ड ल्याङ्ग्वेजेज् जस्ट टु फर्मुलाज्' -लोपोन्मुख भाषा बचाउने दुई उपाय) पुस्तक रहेका छन् ।उक्त पुस्तक भाषाशास्त्रीद्वय प्राध्यापक नोवलकिशोर राई र प्राध्यापक विष्णुसिंह राई, डा. विजय सुब्बा, डा. विष्णु राईलगायत विदेशी अनुसन्धानकर्मीले विमोचन गरेका हुन् । यी सबै पुस्तक प्रतिष्ठानको सहयोगमा प्रकाशन गरिएका हुन् । त्यसका अलावा चालू आर्थिक वर्षभित्र विभिन्न १९ भाषाका पुस्तक प्रकाशन सहयोग दिइएको प्रतिष्ठानका प्राज्ञिक अनुसन्धान विभाग प्रमुख डा. लाल रापचाले जनाएका छन् । ती भाषाहरुमा शेर्पा, गुरुङ, दुरा, ताजपुरिया, उराँव, थारु, मगर, दराई, जिरेल, मुगाल, राजवंशी, ल्होमी, तामाङ, लिम्बु, वाम्बुले, चाम्लिङ, बान्तावा, बाहिङ र नेवार छन् । ती भाषाका प्रकाशनका निम्ति १७ लाख रुपैयाँ खर्च गरिएको जनाइएको छ ।
आगामी वर्षसमेत जातीय भाषावैज्ञानिक सर्वेक्षण तथा अनुसन्धानलाई प्राथमिकता दिएको प्रतिष्ठानका उपाध्यक्ष झकबहादुर थापामगरले बताए । 'अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा सम्मेलन, मातृभाषा विकास गोष्ठी, मरणासन्न भाषाहरुको प्रलेखनलाई जोडदिएका छौं,' अनुसन्धान र प्रकाशन कार्य निरन्तर रहने जनाउँदै उपाध्यक्ष मगरले भने, 'अबदेखि आदिवासी राष्ट्रगौरब तथा मातृभाषा सेवा पुरस्कार प्रदान गरिने छ ।'
त्यसैगरी मातृभाषाहरुको लेखन विकासका निम्ति वर्ण पहिचान, व्याकरण लेखन, मानकीकरण, शब्दकोश निर्माणलाई जोडदिने जनाइएको छ
बौद्धिक चोरी गर्नेलाई कारबाही
प्रतिष्ठानले मातृभाषी लेखकहरुको कृति प्रकाशन सहयोग गर्दैआएकोमा कतिपय लेखकले अन्य लेखकको कृतिबाट स्रोत नखुलाई 'बौद्धिक चोरी' गरेको फेलापरेपछि आगामी वर्षबाट कडाइ गरिने जनाएको छ । 'प्रतिष्ठानले सहयोगमात्र गरेको तर त्यसको गुणस्तर जाँच नगर्दा यसरी बौद्धिक चोरी भएको प्रमाणित भएको छ,' विभाग प्रमुख रापचाले भने, 'अबदेखि त्यस्ता बौद्धिक चोरीका पुस्तक भएको प्रमाणित भएमा लेखकले पाएको सबै रकम फिर्ता गर्नुपर्ने छ र कानुनी प्रक्रियाअनुसार त्यसको सजायको भागी बन्नुपर्नेछ ।'
यसअघि गुरुङ जातिबारेमा बालकुमार गुरुङको कृति 'बौद्धिक चोरी' गरी प्रकाशन गरेको प्रमाणित भएको छ । उनले डा. हर्क गुरुङ र अन्य लेखकको पुस्तकबाट स्रोत उल्लेख नगरी हुबहु सारेको जनाइएको छ ।
० बौद्धिक चोरी गर्नेलाई कारबाही
आगामी वर्षसमेत जातीय भाषावैज्ञानिक सर्वेक्षण तथा अनुसन्धानलाई प्राथमिकता दिएको प्रतिष्ठानका उपाध्यक्ष झकबहादुर थापामगरले बताए । 'अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा सम्मेलन, मातृभाषा विकास गोष्ठी, मरणासन्न भाषाहरुको प्रलेखनलाई जोडदिएका छौं,' अनुसन्धान र प्रकाशन कार्य निरन्तर रहने जनाउँदै उपाध्यक्ष मगरले भने, 'अबदेखि आदिवासी राष्ट्रगौरब तथा मातृभाषा सेवा पुरस्कार प्रदान गरिने छ ।'
त्यसैगरी मातृभाषाहरुको लेखन विकासका निम्ति वर्ण पहिचान, व्याकरण लेखन, मानकीकरण, शब्दकोश निर्माणलाई जोडदिने जनाइएको छ
बौद्धिक चोरी गर्नेलाई कारबाही
प्रतिष्ठानले मातृभाषी लेखकहरुको कृति प्रकाशन सहयोग गर्दैआएकोमा कतिपय लेखकले अन्य लेखकको कृतिबाट स्रोत नखुलाई 'बौद्धिक चोरी' गरेको फेलापरेपछि आगामी वर्षबाट कडाइ गरिने जनाएको छ । 'प्रतिष्ठानले सहयोगमात्र गरेको तर त्यसको गुणस्तर जाँच नगर्दा यसरी बौद्धिक चोरी भएको प्रमाणित भएको छ,' विभाग प्रमुख रापचाले भने, 'अबदेखि त्यस्ता बौद्धिक चोरीका पुस्तक भएको प्रमाणित भएमा लेखकले पाएको सबै रकम फिर्ता गर्नुपर्ने छ र कानुनी प्रक्रियाअनुसार त्यसको सजायको भागी बन्नुपर्नेछ ।'
यसअघि गुरुङ जातिबारेमा बालकुमार गुरुङको कृति 'बौद्धिक चोरी' गरी प्रकाशन गरेको प्रमाणित भएको छ । उनले डा. हर्क गुरुङ र अन्य लेखकको पुस्तकबाट स्रोत उल्लेख नगरी हुबहु सारेको जनाइएको छ ।
No comments:
Post a Comment